İŞ HUKUKU NEDİR ? İŞ HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ , HUKUK SİSTEMATİĞİ İÇERİSİNDEKİ YERİ , KONUSU VE İLKELERİ NELERDİR ?

Soru 1.) İş hukuku nedir ? 

Cevap : 

           Bir iş sözlemesine bağlı olarak , yapılan bir iş yada emek karşılığında ücret ödeme zorunluluğu bulunan kişi(işveren) ve yaptığı iş/emek  karşılığında ücret alan, işverene bağlı olan kişi (işçi) ile devlet arasında ilişkilerini düzenleyen ve inceleyen bir hukuk dalıdır. Kısaca ; İşçi, işveren ve devlet arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır.

Soru 2.) İş Hukukunun Tarihsel Gelişimi Anlatınız?

Batı'da ;
Cevap : 
                   İş hukuku 18 yy. İngiltere'de sanayi devrimi ile başlamıştır. Gelişen sanayi ile İngiltere'den sonra Fransa ve Alman'ya takip etmiştir. Kuzey Amerika'ya yaşanılan göçler sebebi ile Rusya'ya oradan da 19 yy. sonlarına doğru Japonya'da yaşanmıştır.

                   Gelişen sanayi ile bu dönemde yaşanan zorluklar ; çalışma süreleri artmış, işçiler yorgun ve bitap düşmüşler, kadın ve çocuk işçiler zor ve tehlikeli işlerde çalıştırılmış, herhangi bir güvence verilmemiştir. Bunun sonucunda hastalıklar ve ölümler artmış, meslek hastalıkları ortaya çıkmıştır.

                   19 yy. başlarında ise toplum, çalışma faaliyetlerinin iyileştirilmesi yönünde çalışmalara başlamış ve işçinin korunması gereğini anlamıştır.

Türkiye'de ;
              
                    Osmanlı İmparatorluğunun kurulmasından sonra gelişen "Ahilik" teşkilatı sayesinde  çalışma hayatının kuralları belirlenmeye çalışılmış ve Tanzimat Döneminde sözlü hukuk kurallarının yerini yazılı hukuk kuralları almıştır.

                    Türkiye'de yaşanan iş hukukun tarihsel gelişimini Cumhuriyet öncesi ve sonrası olmak üzere iki başlık altında inceleyebiliriz.

 Cumhuriyet Öncesi ; 

·                     1865 yılında Dilaver Paşa Nizamnamesi

·                     1869 yılında Meadin Nizamnamesi

·                     1877 yılında Mecelle

·                     1909 yılında Tatil-i Eşgal

·                     1921 yılında Büyük Millet Meclisi tarafından 151 sayılı Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesi Hukuku Müteallik Kanunu

Cumhuriyet Sonrası ; 

·                     1924 yılında Hafta Tatili Kanunu

·                     1926 yılında Borçlar Hukuku

·                     1936 yılında 3008 sayılı İş kanunu 

·                     1961 yılında Anayasa ( Ülkemizde ilk kez , çalışma hakkı, ücret adaleti, sendika hakkı, grev-lokavt hakkı, dinlenme hakkı,izin hakkı, bu anayasa  ile düzenleme altına alınmıştır.)

·                     1963 yılında Sendika Kanunu

·                     1971 yılında 1475 sayılı İş Kanunu

·                     1982 yılında Anayasa 

·                     2003 yılında 4857 sayılı İş Kanunu

·                     2012 yılında 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

·                     2012 yılında 6356 Sendika ve Toplu Sözleşme Kanunu.

Soru 3.) İş Hukukunun, Hukuk Sistematiğinin İçerisindeki Önemi Nedir ?

Cevap : 

                     İş hukuku ;başta anayasa olmak üzere; medeni hukuku, idare hukuku, ceza hukuku, devletler hususi kanunu, devletler umumi hukuku ile yakından ilgilidir. Ayrıca ; idari ve beşeri alanlarla( fen,matematik,iktisat vb.) ilişki olduğunu belitmek gerekir.

                    Unutulmamalıdır ki İş hukuku önceleri özel hukuk dalı olarak belirlenmiş, daha sonra ise kamu hukukunun bir alt dalı olarak belirlenmiştir. İş hukukunun genç , dinamik ve yenilikçi bir hukuk dalı olması sebebiyle KARMA hukuk dalıdır.

Soru 4.) İş Hukukunun, Temel Konuları Nelerdir ?

              

Cevap : 

                    İş hukukunu belirli bir çerçeve içinde tutmak yanlış olur. Çünkü iş hukukumuz çalışma koşullarına bağlı değişkenlik ve yenilikçi bir yapıya sahiptir. Bu sebeple genel olarak iş hukukunun konularını 2 başlık altında inceleyebiliriz.

·                     Ferdi İş Hukuku ;  İşveren ve işçi arasında kişisel çıkarların ve hakların , çalışma sürelerinin, sözleşme türünün, çalışmanın başlaması ve sona ermesi , izinler , dinlenme süreleri gibi konularda karşılıklı anlaşma sonucunda ortaya çıkan hükümleri konu edinir.

·                     Toplu İş Hukuku ; Tarafların,  kişisel çıkarların ve hakların amaçlarının ötesinde karşı karşıya toplu olarak geldikleri, örgütlü olarak kişilerin hak ve özgürlerini,geliştirilmesini , yol gösterilmesini konu edinmiştir.

Soru 5.) İş Hukukunun, Temel İlkeleri Nelerdir ?

Cevap :   

1.) İşçinin korunma ilkesi            2.) İşçinin yararına yorum ilkesi   3.)Karma hukuk dalı olması

4.) Genç bir hukuk dalı olması    5.) Yenilikçi olması                       6.)  ideolojik ve iktisatlı olması

7.) Özerklik ilkesi                        8.) Gelişime açık olması                9.) Geniş bir alana sahip olması.

Yararlı olması dileğiyle.........................

                  

                          Gökhan DİNLER

Dinler Akademi Eğitim ve Danışmanlık Hiz.

                           Kurucu Müdür 

               www.dinlerakademi.com.tr